Matematyka - Rozwiązywanie zadań tekstowych

Umiejętność czytania, rozumienia i rozwiązywania zadań tekstowych jest jedną z kluczowych umiejętności matematycznych, jakie uczeń powinien nabyć w szkole. Jak go zaciekawić? Co zrobić, aby pomóc mu w rozumieniu i szukaniu rozwiązań? Jak sprawić, aby się rozwijał?

Chciałabym wrócić do czasu bez kart pracy

Chciałabym wrócić do czasu, kiedy dzieci nie dostawały pięciu osiemdziesięciostronicowych książek do samej matematyki na rok. Może wtedy nie byłoby wielu tak kolorowych obrazków, może nie byłoby kolejnych kolorowanek matematycznych, może nie byłoby takich ładnych zadań? Może. Jednak mam wrażenie, że mogłoby być ciekawej.

Mam wrażenie, że w podręcznikach uczniowie dostają ogromną ilość zadań zbyt łatwych i podobnych do siebie, powiedziałabym - nie wymagających dużego wysiłku intelektualnego. Nawet w tych najlepszych podręcznikach. Jeśli tylko potrafią czytać, to zazwyczaj nawet nie muszą dotrzeć do pytania, aby wiedzieć, że w zadaniu rozpoczynającym się tak: Kasia ma 5 lalek, a Ela ma 7...odpowiedzią jest 12. Tak jest i pewnie każdy nauczyciel doświadcza nie raz sytuacji, w której słyszy kilka poprawnych odpowiedzi zanim on lub uczniowie skończą czytać zadanie. Niestety takie zadania trwają zbyt długo...

Czy to aby nie za proste?

Zadania proste mogą motywować, mogą dawać radość z samodzielnego czytania, mogą podnosić samoocenę, kiedy znamy na nie odpowiedź. Są oczywiście niezbędnym krokiem do samodzielnej pracy nad treściami trudniejszymi i bardziej skomplikowanymi. Zadania proste mogą też jednak nudzić i nie zachęcać nawet do podniesienia ołówka i zapisania odpowiedzi:
- Ale, co ja mam napisać, przecież wiadomo, że to jest 15? Po co mam pisać?
Uczniowie przy kolejnym zbyt łatwym zadaniu absolutnie nie widzą potrzeby pisania działania i odpowiedzi, bo po co komuś wyjaśniać, skoro nie trzeba się nawet specjalnie wysilać, żeby wiedzieć. 

Czy to aby nie za trudne?

Zadania złożone są dobre, zadania złożone rozwijają, każą myśleć, zastanowić się i poszukać odpowiedzi. Wymagają podjęcia próby, przeczytania z uwagą, znalezienia najlepszej dla nas strategii na rozwiązanie. Nawet najmłodsi uczniowie, którzy jeszcze nie czytają mogą zadań słuchać i rozwiązywać je za pomocą rysunku, symbolu, piktogramu.

Zadania złożone są dobre. Wcale nie trzeba dzieci prowadzić przez nie krok po kroku. Są w stanie je rozwiązać, szczególnie, kiedy wiedzą, że mogą to zrobić w taki sposób w jaki chcą.

"W jaki chcą" tzn. wybierając dowolną strategię rozwiązania - dla jednego oznacza to pisanie działania, dla innego obliczanie w pamięci kilku etapów, dla innego liczenie na palcach i zapisywanie wyników, a jeszcze dla innego narysowanie obrazka. Ważne, aby wiedzieli, że im wolno, że rozwiązanie zadania nie musi oznaczać zapisania przez wszystkich takiego samego działania i takiej samej odpowiedzi.

W jednej klasie zazwyczaj będą uczniowie na wszystkich poziomach. Ważne, aby przypominać im o swobodzie w wyborze metody rozwiązywania zadań i nie krytykować tej przez nich wybranej, nawet jeśli wydaje się zbyt prosta, zbyt długa, zbyt zawiła. Nawet jeśli wiemy, że można zrobić to inaczej. Inaczej (nasze) nie znaczy lepiej. 

Konkretne sposoby na zaciekawienie matematyką i rozwiązywaniem zadań znajdziecie tutaj:

1. Matematyczne opowieści (w przygotowaniu) - ciekawe zadania złożone, które w czasie czytania zdają się być całą historią. Trzeba znaleźć w nich najważniejsze elementy, które pozwolą udzielić odpowiedzi na postawione pytanie lub pytania.

2. Zagadki matematyczne, logiczne - skomplikowane, w ogólnej opinii, a czasem podchwytliwe zadania, które nie zawsze da się rozwiązać działaniem, które co więcej nie zawsze mają jedno rozwiązanie. Zagadki on line tutaj.

3. Klasowy zbiór zadań (w przygotowaniu) - klasowa księga zadań matematycznych pisanych przez uczniów.
* zadania niedokończone

4. Różnicowanie poziomów - czyli sam zdecyduj jakie zadanie chcesz rozwiązać - łatwiejsze czy trudniejsze.

5. Praca samodzielna w zeszytach ćwiczeń  (w przygotowaniu) - sposób na sprawdzenie umiejętności i preferencji.

6. Problemowe kratki - czyli miejsce na rozwiązywanie zadań. O tym, jak zeszyty pomagają,a ograniczona przestrzeń książek zamiast ułatwiać utrudnia zadanie.

7. Obrona swojego stanowiska - zarówno przy zadaniach, które mają jedno, jak i kilka rozwiązań warto poprosić uczniów o wyjaśnienie.

8. Gry matematyczne - o tym, jak matematyka może być zabawą i przyjemnością, a często przygodą.